كشور عمان

نام كشور: پادشاهي عمان

پايتخت : مسقط

نوع حكومت: سلطنتي مطلقه

شهرهاي مهم: سيب، صلاله، مطرح، بوشر، صحار

زبان و خط رسمي: عربي

مساحت: 313460 كيلو متر مربع

واحد پول: ريال عماني

دين رسمي: اسلام

 

 

تعداد جمعيت و توزيع ديني، مذهبي و قومي آن:

بر طبق آمار سال 2010ميلادي جمعيت اين كشور بالغ بر093/693/3 نفر است كه دين اكثريت آنان اسلام است.جمعيت عمان را 88 % اعراب، 4% بلوچها، 3% ايراني و 2% زنگباري تشكيل مي دهند.از لحاظ توزيع مذهبي، حدودا 66% پيرو مذهب اباضيه ، 22% پيرو مذهب حنبلي و 12% را شيعيان تشكيل مي دهند.

 

موقعيت جغرافياي:

کشور پادشاهی عمان دومین کشور بزرگی در شبه جزيره عربستان از ناحیه مساحت مي باشد، در حدود ۳۰۰ هزار کیلومتر مربع مساحت خاک اين كشور می‌باشد. بیشتر خاکهای عمان کوهستانی و در جنوب جزیره عربستان واقع شده‌است. در بیشتر بخش‌های کشور عمان رشته‌کوه‌های بزرگ و سخت‌گذر حجر که از دشت‌ها و جلگه هاي از رأس مسندم شروع و از امتداد امارت رأس‌الخیمه و فجیره و سلطنت عمان می‌گذرد و بیابان‌ها و هامون‌های «الجو» را، می‌پوشاند. در مناطق داخلیه عمان نیز کوههای متعددی وجود دارد. بلندترین قلهٔ این رشته‌کوه‌های بزرگ که از این مناطق عبور می‌کند کوه حجر نامیده می‌شود. در وسط این کوه جبل اخضر قرار دارد که ارتفاعش به ۳۰۷۵ متر می‌رسد. ارتفاعات این کوه رنگهای مختلفی دارد وبشکل مدرج است. این کوه دربین سهل ودشت و تپه‌ ماهورهای بزرگ واقع شده‌است. محدوده کشور عمان از مغرب امارات متحده عربی و عربستان سعودی، از جنوب کشور یمن، از شمال تنگه هرمز، واز سمت مشرق به دریای عرب محدود می‌شود، درازی ساحل عمان ۱۷۰۰ کیلومتر می‌باشد.

عمان از مناطق مناسب برای صخره‌نوردی است. بسیاری از صخره‌های سرزمین عمان در کف اقیانوس باستانی تتیس که میان ایران و عمان قرار دارد شکل گرفته است.

 

تاريخچه عمان:

سلطان نشین عمان کشوری پادشاهی است كه در شرق شبه جزیره عربستان. قرار دارد. عمان از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عمان محدود می شود. این کشور از جنوب با یمن و از غرب با عربستان سعودی و امارت متحده عربی همسایه است. عمان همچنین دارای مرز دریایی با ایران است. نام عمان به خاطر انتساب آن به شخصي بنام عمان است كه او را فرزند قحطان يا از نوادگان ابراهيم(ع) مي‌دانند. عمان سالها قبل از طلوع اسلام به اين نام موسوم بوده است.

البته در هزاره دوم قبل از ميلاد بدين سرزمين نام مگن (Magan) داده شده كه ازمعنا و محدوده كاربرد آن اطلاعي در دست نيست. براي برخي قسمت‌هاي آن از اسامي ديگري چون ظفار، حضر موت، مسقط و… استفاده مي‌شود كه از آن ميان تنها مسقط نام سياسي و تاريخي مستمري بوده است. به خاطر اهميت يافتن مسقط كه همراه با تسلط بر جزاير زنگبار بوده است نام دولت و قلمرو آن سلطان‌نشين مسقط زنگبار بوده است. اين نام از 1060 ه‌. ق تا 1273 ه. ق رايج بود و با جدا شدن زنگبار نام سلطان‌نشين مسقط و عمان رواج يافت كه مدتها عنوان رسمي آن نيز به شمار مي‌آمد. در همان حال نام سلطان‌نشين عمان نيز به كار مي‌رفت. در سال 1970م. اين كشور استقلال خود را از انگليس به دست آورد و نام رسمي پادشاهي عمان (سلطنه عمان) را يافت. در عرف بين‌الملل به اين كشور عمان (Oman) مي گويند.

 

ساختار سياسي:

از قرن ۱۷ میلادی عمان دارای سلطنت مستقل بوده است. در قرن ۱۹ میلادی این کشور در اوج قدرت خود بوده كه با کاهش قدرت در قرن بیستم میلادی این کشور تحت تاثیر و نفوذ گسترده پادشاهی انگلستان قرار گرفته، اما هیچگاه به شکل رسمی بخشی از آن نگردید. عمان ارتباطات گسترده نظامی و سیاسی با ایالات متحده و پادشاهی انگلستان دارد ولی سیاست خارجی مستقلی اتخاذ می کند. حکومت این کشور پادشاهی مطلقه است اما پارلمان نیز نقش قانون گذاری و نظارتی اندکی دارد.

همانند سایر کشورهای عربی خلیج فارس، منبع اصلی درآمد اين کشور نفت است. هر چند نسبت به همسایگان تولید کننده متوسطی است. کشاورزی و ماهیگیری نیز دو منبع مهم درآمد در عمان هستند. منبع جایگزین دیگر توریسم است.

 

جريانهاي سياسي موجود :

فعاليت احزاب در عمان ممنوع است.

جريان سياسي قابل ذكري در اين كشور وجود ندارد و اگرحركت و اعتراضي هم صورت بگيرد به صورت خودجوش و فاقد نظم و انضباط تشكيلاتي است.

 

كشورهاي طرف رابطه سياسي به ترتيب اولويت:

انگلستان،ايالات متحده،كشورهاي شوراي همكاري خليج فارس ، ج.ا.ايران وكشورهاي اروپايي

 

ساختار فرهنگي:

مراكز و نهادهاي فرهنگي دولتي:

كتابخانه اسلامي مسقط ، كتابخانه انجمن انگليس در مسقط ، كتابخانه شوراي توسعه درمسقط ،كتابخانه مركز تفريح “راس الحمرا” در مسقط، در عمان كتابخانه هاي تخصصي وابسته به سازمانهاي دولتي و موسسات پژوهشي وجود دارد.

 

جريانهاي فرهنگي و اجتماعي :

اصولا درعمان هيچگونه حزب و تشكلي وجود ندارد كه متاثر از فرهنگ خاصي باشد تا براساس آن جريان فرهنگي اجتماعي به وجودآيد.اساسا در اين كشور تشكيل هرگونه حزب و انجمن سياسي و فرهنگي ممنوع است. راديو و تلويزيون و مطبوعات به عنوان سردمداران ترويج آراء و عقايد تحت كنترل شديد دولت مي باشد.اين نكته نيز حائز توجه است كه همانند بسياري از جوامع جهان سوم گرايش به فرهنگ غربي به خصوص در ميان جوانان وجود دارد.

 

جايگاه و كاركرد رسانه هاي گروهي در جامعه:

رسانه ها درعمان توسط دولت كنترل مي شوند.تعداد چهار فرستنده راديويي و دو فرستنده تلويزيوني فعال مي باشد.

تعداد 25 نشريه در دسترس مردم اين كشور قرار داردكه 5 نشريه آن به صورت روزانه (3 روزنامه به زبان عربي و2 روزنامه به زبان انگليسي)منتشر مي شود.

سرويس اينترنت درسال1996به عمان وارد شده و در حال حاضر 14175مشترك به اينترنت وصل هستند.

طبق آمار يونسكو در سال 1993 تعداد 1155000 گيرنده راديويي و 1300000 گيرنده تلويزيوني در عمان وجود داشته است.

هشتاد درصداز آنچه در راديوي عمان پخش مي شود در داخل عمان تهيه مي شود.

مركز پخش تلويزيون در مسقط مي باشد.

عمان يكي اولين كشورهاي عربي بود كه جهت پخش برنامه هاي داخلي از يك ماهواره استفاده كرد.

از نوامبر 1998 برنامه هاي تلويزيون عمان به صورت شبانه روزي در آمده است.

 

هنرهاي سنتي و مدرن رايج:

کشور عمان از لحاظ هنر وضعیت قابل توجهی ندارد. ولی صنایع دستی سنتی به صورت متنوع دیده می شود از جمله:

صنعت جواهرات و نقره ، کشتی سازی ، قلم زنی و حکاکی روی چوب ، سفال

 

وضعيت انتشار کتاب:

در کشور عمان انتشارات بسیار کم هستند و اکثر نویسندگان عمانی ترجیح می دهند کتب آنها در بیروت یا قم چاپ شود. در عمان هیچ ناشری «شابک» ندارد.

در مسقط سالانه نمایشگاه کتاب برگزار می شود اما کتابفروشی بزرگ و شاخصی پیدا نمی شود و اکثر کتب را از فروشگاه های بزرگ (هایپرمارکت ها) تهیه می کنند.

کتابخانه ملی نیز در عمان و جود ندارد و اکثر کتابخانه ها یا عمومی و یا متعلق به بخش دولتی هستند.

 

نظام آموزشي:

آموزش وپرورش دولتي درعمان درسه مقطع تحصيلي ابتدايي،مقدماتي و متوسطه فعاليت دارد.

مراكز و نهادهاي آموزشي دولتي : وزارت آموزش وپرورش ،وزارت آموزش عالي

 

وضعيت آموزش عالي و مراكز مهم دانشگاهي:

در ماه ژانويه سال1994وزارت آموزش عالي در اين كشورتاسيس شد.

دانشگاه قابوس كه شامل پنج دانشكده:كشاورزي، مهندسي و طب، علوم اسلامي، علوم طبيعي و تجارت و اقتصاد مي باشد.در حال حاضر بيش از 6000 نفر در اين دانشگاه ها مشغول به تحصيل مي باشند.

 

ساختار ديني و مذهبي:

مسجدي زيبا در شهر مسقط پايتخت عمان

 

دين و مذهب رسمي:

دين اسلام و مذهب رسمي اباضي كه شاخه اي از خوارج مي باشند.

آباضيه تنها فرقه بازمانده از خوارج است كه در كشورهاي مختلف اسلامي پيرواني دارد. به طوركلي از اواسط قرن دوم هجري اباضيه ، مذهب اكثريت مردم عمان بود. اين سرزمين در طول تاريخ شاهد برخورد سلاطين و امامان بوده است كه هر كدام به نوبه خود دوره هاي موفقيت آميزي داشته اند . لكن با به قدرت رسيدن سطان قابوس اين برخورد ها خاتمه يافته و مسئله امامت اباضيه به فراموشي سپرده شده است. هرچند امروزه از امامت اباضيه صحبتي در ميان نيست ولي پيروان اين مذهب در عمان همچنان در اكثريت هستند .

 

نظام آموزش امور ديني:

در عمان امور دینی به صورت مستقل آموزش داده نمی شود و باید با مجوز دولت و نظارت آن انجام گیرد.

عمده آموزه های دینی از طریق دانشکده علوم شرعیه صورت می گیرد. این دانشکده زیر نظر وزارت اوقاف است. سطح دانشکده تا کارشناسی است و بالاتر از آن را باید با حضور در دانشگاه سلطان قابوس تا مقطع کارشناسی ارشد ادامه داد.

ائمه جماعات مساجد از طرف وزارت اوقاف تعیین و در کنار آنها نیز مبلغین دین تعریف شده اند که باید خروجی دانشکده علوم شرعیه باشند.

در برخی مساجد آموزش قرآن و احکام توسط همین مبلغین دینی انجام مي گیرد. البته شیعیان نیز به صورت جداگانه برنامه هایی با نظارت دولت در مساجد خود دارند.

تمام فعالیت های مذاهب (اباضی ، حنبلي و شيعه ) زیر نظر دولت است و تشکل مستقلی نیز وجود ندارد

 

 

 

تاريخچه مختصر ، چگونگي و ميزان رابطه با ج.ا.ايران:

تاسال1349هيچ رابطه اي بين ايران و عمان برقرار نبود. در دي ماه آن سال هياتي مطبوعاتي ازطرف ايران سفري به مسقط داشت و متعاقب آن درشهريور 1350 برقراري روابط رسمي سياسي دوكشور اعلام و اعزام اولين سفير ايران در فروردين 1351 به مسقط صورت گرفت.

سلطان قابوس براي اولين بار درسال 1351 به ايران سفركرد.در زمان رژيم سابق ، عمان با ايران روابط گسترده سياسي، نظامي و امنيتي داشت و عمان از حمايت همه جانبه دولت ايران برخوردار بود.كه نقطه اوج اين حمايتها دخالت نظامي ايران در قضيه ظفار به نفع عمان بود.

بعد از پيروزي انقلاب اسلامي ،اين روابط با فراز و نشيب هايي ادامه داشته،كه نقطه اوج آن سفر سلطان عمان به جمهوري اسلامي ايران (بعد از 35 سال) در سال 1388 بود.

 

جايگاه زبان و ادبيات فارسي:

براساس اسناد تاريخي كه در بايگاني ملي پاريس و در ميان اوراق و اسناد خطي مربوط به تاريخ ايران موجوداست كه گرچه مفاد آن درباره ايران نيست، اما مدرك معتبري براي پي بردن به عمق نفوذ فرهنگ ايران و زبان فارسي در اين منطقه از جهان است. اين نامه درباره روابط سلطان عمان و زنگبار با دولت فرانسه است و مربوط به اوايل قرن نوزدهم ميلادي است.اما اهميت و ارزش بيشتراين نامه از اين نظراست كه امامان عمان و زنگبار تا اواسط سده سيزدهم هجري مكاتبات رسمي خود را حتي به غير فارس زبانان به زبا ن فارسي مي نوشته اند.

عمانی ها اظهار تمایل فراوانی دارند تا زبان فارسی فرا بگیرند. ولی تا کنون برای این مسئله حرکت جدی صورت نگرفته است . خصوصا که بسیاری از مردم عمان مایل هستند که به ایران مسافرت کنند.